Nét độc đáo của nghệ thuật vẽ tranh sơn mài truyền thống Việt Nam

Sơn mài là cách gọi phối hợp giữa chất liệu (sơn) và động tác kỹ thuật (mài). Dựa vào các hiện vật khảo cổ thì các vật dụng có sử dụng chất liệu sơn đã có ở nước ta vào khoảng 2.500 năm trước.

Lịch sử hình thành của tranh sơn mài Việt Nam

Ban đầu người ta chỉ dùng sơn chế từ nhựa cây Sơn (gọi là sơn ta) để phủ lên các vật dụng hoặc đồ thờ cúng bằng gỗ, gốm… Nhằm làm tăng thêm độ bền. Sau đó thì phát triển dần sang tranh trang trí và vẽ thêm một số những đường nét, hoa văn, cảnh quan thiên nhiên. Để tạo thêm sự độc đáo cho sản phẩm.

Trước kia, nghề sơn truyền thống chỉ giới hạn bởi các màu nền đen, đỏ sen, nâu cánh gián và các hoạ tiết vàng, bạc. Các nghệ nhân làm nghề sơn cũng chỉ gọi là nghề ”sơn son thiếp vàng”. Đến khoảng năm 1930 các hoạ sĩ trường Mỹ thuật Đông Dương là Trần Quang Trân, Phạm Hậu, Trần Văn Cẩn, Nguyễn Gia Trí đã phối hợp với nghệ nhân Đinh Văn Thành tiến hành thử nghiệm. Đưa kỹ thuật sơn son thếp vàng vào làm tranh nghệ thuật. Thuật ngữ ”Sơn mài” và ”tranh Sơn mài” cũng bắt đầu có từ đó.

Năm 1925, trong một buổi làm việc tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Họa sỹ người Pháp Josehp Inguimberty đã ngẩn ngơ trước nét đẹp của các hoành phi câu đối sơn son thếp vàng lâu đời. Ông đã đề xuất ngay với thầy Victor Tardieu, Hiệu trưởng trường Cao đẳng Mỹ Thuật Đông Dương Hà Nội. Nay là trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam để đưa chất liệu sơn ta vào chương trình nghiên cứu và thực tập. Từ đó, chất liệu sơn mài liên tục được sáng tạo thêm. Từ hai màu truyền thống là cánh gián đỏ và đen. Sau này có thêm các vật liệu màu như vàng, bạc, son, then, vỏ trứng, vỏ trai v.v..

Nghệ thuật tranh sơn mài Việt Nam

Ngoài trình độ nghệ thuật, hoạ sĩ sơn mài phải có một trình độ kỹ thuật rất cao. Qua nhiều lần vẽ, hong khô, mài phẳng. Sau khi định hình tác phẩm, bức tranh được phủ lên một lớp sơn sau cùng. Rồi hong khô (ủ kín) và mài để màu sắc hiện ra. Mài xong, dùng tay xoa bột than để mặt tranh bóng dần. Thời gian thực hiện một tác phẩm có kích thước nhỏ, đơn giản cũng phải mất từ 15 đến 20 ngày. Những tác phẩm lớn có khi phải mất vài tháng, vài năm.

Sơn mài là ưu điểm độc đáo của Mỹ thuật Việt Nam. Là sự tìm tòi và phát triển kỹ thuật của lớp nghệ sĩ đàn anh đã đưa nghề sơn (nghề sơn ta) thủ công truyền thống của Việt Nam thành kỹ thuật sơn mài. Tuy nhiên, từ dùng để gọi sơn mài thường được hiểu sang các đồ dùng sơn mỹ nghệ của Nhật, Trung Quốc. Thật ra, kỹ thuật mài là điểm khác biệt lớn giữa đồ thủ công mỹ nghệ nước ngoài và tranh sơn mài Việt Nam.

Theo các họa sĩ kĩ thuật vẽ tranh sơn mài có nhiều rất nguyên tắc “ngược đời”. Đầu tiên, muốn lớp sơn vừa vẽ nhanh khô, tranh phải ủ trong tủ kín gió và có độ ẩm cao. Thứ hai, muốn nhìn thấy được họa tiết tranh thì phải mài mòn đi mới thấy được. Hầu hết họa sĩ đồng ý rằng kỹ thuật vẽ sơn mài khó và có tính ngẫu nhiên. Nên nhiều khi các họa sĩ dày dặn kinh nghiệm cũng bất ngờ trước một hiệu quả đạt được sau khi mài tranh.

Một số sản phẩm Tranh đồng dát – mạ vàng đẹp tại Mạ vàng Sao Mai

Ra đời bằng sự đam mê những đồ vật bằng đồng của tiền nhân để lại. Sự cảm phục từ các chi tiết, họa tiết như trống đồng Đông Sơn, đồ đồng cung đình qua các triều đại. Với trên 30 năm kinh nghiệm trong ngành mỹ nghệ đồng cao cấp, dát – mạ vàng 24k. Mạ vàng Sao Mai luôn cho ra đời những sản phẩm có chất lượng cao, mang đậm tính nghệ thuật.

Đến với Mạ vàng Sao Mai, quý khách sẽ được tư vấn, lựa chọn những sản phẩm dát – mạ vàng đẹp và chất lượng nhất. Do nghệ nhân đẳng cấp Quốc gia Phạm Hoàng Điệp sáng tác với từng đường nét tỉ mỉ, tinh xảo.

HÃY LIÊN HỆ VỚI CHÚNG TÔI

CÔNG TY TNHH MỸ THUẬT SX TM SAO MAI

Địa chỉ: 288A11 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, phường 8, Q3, Tp. HCM

Hotline: 0918 654 729 – 0902 674 729 (Mr.Điệp)

Email: mavangsaomai@gmail.com